Avrupa Komisyonu Enerji Şartı Anlaşması’ndan Çekilmeyi Resmi Olarak Önerdi
2015 yılında Venezuela aleyhine açılan 240 milyon ABD doları talepli yatırım tahkimi davasında hakem heyeti davayı usulden reddetmişti. Hollanda mahkemelerinin hakem kararının iptali talebini incelemeyi reddetmesi üzerine, konu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (“AİHM”) önüne geldi.
İspanyol-Venezuelalı davacılar hukuka aykırı kamulaştırma nedeniyle İspanya-Venezuela ikili yatırım anlaşmasının ihlal edildiği iddiasıyla UNCITRAL Kuralları uyarınca ad hoc tahkim davası başlatmıştı. Hakem heyeti, davacıların baskın vatandaşlıklarının Venezuela olması ve yatırım anlaşmasındaki “yatırımcı” kriterini karşılamamaları nedeniyle ikili yatırım anlaşmasına dayanamayacaklarını belirtip yetkisiz olduğuna karar vermişti. Davacıların hakem kararının iptalini talep etmesi üzerine Hollanda temyiz mahkemesi, usul kanunu uyarınca hakem heyetinin yetkisiz olduğu yönündeki hakem kararlarının iptal incelemesine konu edilemeyeceğini tespit etti. Böylelikle mahkeme, iptal istemini reddetti.
Davacılar, konuyu AİHM’e taşıyarak, hakem kararının iptalini talep etme hakkının tanınmaması nedeniyle adalete erişim hakkının kısıtlandığı ileri sürdü.
Hakem kararlarının tenfizi/iptali isteminin konu edildiği yerel mahkeme kararlarıyla ilgili son olarak AİHM, 2022 yılında BTS Holding, A.S. v. Slovakya davasında bir karar vermişti. Kararda mahkeme, hakem kararının tenfizi isteminin Slovakya mahkemeleri tarafından haksız olarak reddedilmesinin, mülkiyet hakkının ihlali olduğunu tespit etmişti.
Yargıtay, Tahkim Yargılamasında İleri Sürülmeyen Tahkim Şartının Geçersizliği İtirazının Tenfiz Davasında da İleri Sürülemeyeceğine Karar Verdi
Yargıtay 6. Hukuk Dairesi, 19 Haziran 2023 tarih ve 2023/1902 E. ve 2023/2401 K. sayılı kararı ile hakem kararının tenfizine karar veren ilk derece ve istinaf mahkemesi kararlarını onadı. Söz konusu yargılamada davacı, hakem kararının tenfizini talep ederken davalı; tahkim şartının yönetim kurulunca karar alınmadan imzalandığı için geçersizliğini, tahkim sürecinde kendilerini temsil eden vekilin vekaletnamesinin yönetim kurulu kararı alınmadan imzalandığı için kendisini temsil eden vekilin yetkisiz olduğunu ve hakem kararının bağlayıcı olmadığını iddia etmiştir.
İlk derece mahkemesi, kararında, tahkim yargılaması boyunca ileri sürülmeyen tahkim şartı ve vekaletnamenin geçersizliğine ilişkin iddiaların tenfiz aşamasında ileri sürülmesinin çelişkili davranış yasağına ve objektif iyi niyet kurallarına aykırı olduğunu tespit etmiştir. Böylelikle ilk derece mahkemesi hakem kararının tenfizine hükmetmiştir. İlk derece mahkemesi kararının davalı tarafından istinaf edilmesi üzerine bölge adliye mahkemesi, kararında, tarafların tahkim yargılamasında hakemlerini tayin ettiğini, karşılıklı olarak dilekçe verdiğini, taraf vekillerinin katılımıyla duruşmanın yapıldığını ve davalının bu aşamaların hiçbirinde ehliyetsizlik veya tahkim anlaşmasının geçersizliği itirazını sürmediğini tespit etmiştir. Bu çerçevede mahkeme, bu itirazların tenfiz yargılamasında ileri sürülmesinin objektif iyi niyet kurallarına aykırı olduğuna karar vererek bu itirazı reddetmiştir. Davalının hakem kararının bağlayıcı olmadığı yönündeki itirazına ilişkin olarak mahkeme, kararın kesin nitelikte olduğunu ve tenfizinin kabil olduğunu belirtmiştir. Bu nedenlerle mahkeme, hakem kararının tenfizine hükmeden ilk derece mahkeme kararını onamıştır.
Kararın temyizi üzerine Yargıtay, ilk derece ve istinaf mahkemesi kararlarını onamıştır.
Eylül Ayında Türk Tahkim Dünyasında Neler Yaşandı?
ISTAC tarafından düzenlenen “Rekabet İhlallerinden Doğan Tazminat Uyuşmazlıkları ve Tahkim” konulu seminer 26 Eylül 2023’te gerçekleşmiştir. Seminer kapsamındaki ilk oturumda Av. Dr. İsmail Esin’in moderatörlüğünde Prof. Dr. Kerem Cem Sanlı ve Arş. Gör Buğra Kesici, rekabet ihlallerinden doğan uyuşmazlıklarda illiyet bağının ispatı ve zararın hesaplanması konusunu ele almıştır.
Rekabet ihlallerinden doğan tazminat uyuşmazlıklarında mahkeme ve tahkim yargılamalarının karşılaştırılması başlıklı ikinci oturum Av. Celal Savaş tarafından modere edilmiş, ofisimizin kurucu ortağı Prof. Dr. Ziya Akıncı, rekabet hukuku uyuşmazlıklarının tahkime elverişliliği konusunu ele almıştır. Konuşmacılar Av. İlmutluhan Selçuk ve Av. Hakan Özgökçen, bu ihtilaflardaki mahkeme uygulamaları, süreçte karşılaşılan sorunlar ve emsal uyuşmazlıklar konusunu değerlendirmiştir.
